شیمی درمانی از جمله روش‌های درمان های سرطان است که با هدف نابودسازی سلول‌های سرطانی انجام می‌شود و به نوبه‌ی خود سبب بروز عوارض کوتاه مدت و بلند مدت در بیماران می‌گردد.بنابراین بیماران در منزل نیاز به مراقبت‌های خاص دارند که نکاتی را به صورت اختصار بیان می‌کنیم:
- برای پیشگیری از حالت تهوع و استفراغ بهتر است اولین مواد غذایی بعد از شیمی درمانی مایعات باشد.
- برای کاهش حالت تهوع لازم است، استراحتو خواب مناسب و کافی، تمرین و فعالیت بدنی،تغییر ذهنیت به وسیله‌ی مطالعه، دیدن تلویزیون، صحبت‌های خودمانی و …داشته باشید.
- در صورتی که تهوع بهتر نشد 2-3 ساعت قبل از شیمی درمانی یک وعده غذای کامل صرف کرده و بقیه‌ی شبانه روز را غذای ملایم و سبک میل نمایید.
- دفعات صرف غذا در شبانه روز کمتر از سه نوبت نباشد ولی با حجم کم و در بین وعده‌های غذا می‌توانید میوه استفاده نمایید.
- از غذاهای داغ، ترش، پُرادویه و چرب کمتر استفاده شود.
- غذا را آهسته صرف کرده و کاملا آن را بجوید.
- قبل و بعد از مصرف غذا سعی کنید دهان خود را با آب نمک رقیق یا آب و جوش شیرین شستشو دهید.
- در صورت بروز ضایعات و زخم‌های دهان هر 2-4 ساعت دهان را با آب نمک رقیق یا با آب جوش شیرین(یک قاشق چایخوری در یک لیوان آب) شستشو دهید.
- در صورت تشدید زخم‌ها و خونریزی به اورژانس یا پزشک معالج مراجعه کنید.
- در صورت وجود زخم‌های دهانی، غذاهای نرم و مایعات صاف شده، سوپ و ماست شیرین مصرف گردد.
- برای صرف مایعات می‌توانید از نِی استفاده کنید.
- بعد از اتمام هر جلسه شیمی درمانی، مایعات فراوان میل کنید تا با دفع ادرای زیاد، عوارض داروها کاهش یابد.
- مثانه را به موقع و زود تخلیه کنید و از تجمع ادرار با زمان طولانی پرهیز نمایید.
- از مسواک نرم برای شستشوی داندان‌ها استفاده کنید.
- در طول شیمی درمانی سعی کنید به بدن شما ضربه و آسیبی وارد نشود.
- در صورت مشاهده خونریزی از لثه و بینی، وجود مدفوع سیاه رنگ، خون در ادرار،خلط خونی به پزشک مراجعه نمایید.
- در زمان شیمی درمانی مصرف داروهایی مانند آسپرین،ایندومتاسین،مفنامیک اسید، بروفن،دیکلوفناک، پیروکسیکام با دستور پزشک معالج مصرف شود.
- جهت رفع خشکی دهان و تحریک ترشح بزاق در دهان می‌توانید از آب نبات، دوغ، ماست شیرین و آدامس استفاده کنید و لب‌ها را به طور دائم چرب کنید.
- در ازدحام جمعیت افراد بیمار و عفونی و افراد واکسینه شده شرکت نکنید.
- در صورت استعمال دخانیات آن را ترک کنید و در کنار فردی که در حال سیگار کشیدن است ،قرار نگیرید.
- تقریبا به مدت 2 ساعت بعد از شیمی درمانی به صورت خوابیده و نیمه نشسته استراحت کنید.
- در طول درمان شیمی درمانی روش‌های پیشگیری از حاملگی استفاده نمایید و در صورت نیاز با پزشک معالج مشورت نمایید.
- در صورت استفاده از داروهای خوراکی شیمی درمانی، آن‌ها را به همراه آب فراوان مصرف کنید.
- داروهایی که برای استفاده در منزل تجویز شده است را به طور مرتب و به موقع مصرف نمایید.
- آزمایشات خود را به طور مرتب انجام دهید و پاسخ آن را در یک پوشه نگه‌داری نمایید.
نویسنده: مهناز طباخان
کارشناس ارشد پرستاری سلامت جامعه
سوپروایزر آموزش سلامت بیمارستان سیدالشهداء (ع)
