مراقبت از خود

شیوۀ روبرو شدن شما با یک مساله، تعیین می‌کند که شما چقدر می‌توانید یک مشکل را حل کنید یا حتی با آن کنار بیایید. اگر خیلی زود مضطرب می‌شوید، فقط به خاطر این نیست که نگران مسئولیت خود هستید و باید از یک بیمار مراقبت کنید، بلکه تا حدی هم به تفسیر و نگرش شما نسبت به مراقبت بستگی دارد. این‌که شما به نیمۀ پر لیوان نگاه می‌کنید یا نیمۀ خالی آن. همیشه در نظر داشته باشید که شما تنها کسی نیستید که در چنین وضعیتی قرار دارد.

میزان استرس شما با عوامل مختلفی در ارتباط است که موارد زیر می‌تواند جزئی از آنها باشد:

• داوطلبانه یا اجباری بودن مراقبت: اگر احساس می‌کنید که چارۀ دیگری به جز پذیرفتن این مسئولیت نداشته‌اید، احتمال بیشتری وجود دارد که در حین مراقبت، احساس فشار، آزردگی و عذاب بکنید.
• رابطه با کسی که از او مراقبت می کنید: وقتی رابطۀ شما با کسی که از او مراقبت می کنید خوب نباشد یا این‌که او با شما رفتار مناسبی نداشته باشد، مراقبت دلسرد کننده و سخت تر خواهد بود.
• توانایی در کنار آمدن با مسائل: این‌که چقدر در برخورد با مسائل گوناگون، از خودتان انعطاف نشان دهید، اهمیت زیادی دارد. میزان انعطاف پذیری خود را بشناسید و آن‌را ارتقا بدهید.
• شرایط مراقبت: برخی از شرایط در مراقبت از یک بیمار، نسبت به بعضی دیگر سخت‌‌‌‌تر هستند. مثلاً مراقبت از بیماری که دچار فراموشی شده یا مراقبت از بیمار، درحالی که باید مراقب فرزندان خودتان هم باشید، دشوارتر است.
• وجود کمک: طبیعتاً اگر کسی در انجام وظیفۀ مراقبت، به شما کمک کند، فشار کمتری را تحمل خواهید کرد.

راهکارهایی برای مدیریت استرس:

علائم هشدار دهنده را بشناسید: به این توجه کنید که وقتی مضطرب می‌شوید چه علائمی بروز می‌دهید. شاید بی‌خوابی، کم‌اشتهایی، پرخاشگری یا فراموشکاری مثال‌هایی از علائم استرس در شما باشد. به محض این‌که علائم هشدار دهنده را در خود مشاهده کردید، به دنبال تغییر شرایط و کنترل اضطراب خودتان بر آیید. صبر نکنید تا اضطراب تمام زندگی‌تان را مختل کند.

منابع اضطراب را بشناسید: ببینید چه شرایطی شما را مضطرب می‌کند.  شاید ناتوانی در «نه» گفتن، ناهماهنگی با خانواده یا احساس زیاد بودن مشغله یا هر شرایط دیگری باعث تشویش در شما می‌شود. شاید خودتان به تنهایی یا با کمک دیگران، بتوانید بعضی از این منابع را کنترل کنید.

چیزهای قابل تغییر (و غیر قابل تغییر) را شناسایی کنید: ما هیچ وقت نمی‌توانیم همه چیز را تغییر دهیم. پس بهتر است اول ببینیم بر چه چیزهایی می‌توانیم اثر بگذاریم و بر چه چیزهایی نه. این‌طوری، انرژی خود را برای عوض کردن چیزهایی که نمی توانید تغییر دهید هدر نخواهید داد. گاهی حتی یک تغییر کوچک، نتایج بزرگی به دنبال دارد.

اضطراب خود را فرو بنشانید: شاید کارهای ساده‌ای مانند چند دقیقه قدم زدن، تماشای یک برنامه تلوزیونی، رفتن به مسجد یا یک جلسۀ مذهبی، خوردن یک غذای خوب یا دیدن یک عضو خانواده، استرس شما را فرو بنشاند. فعالیت‌هایی که به شما آرامش می‌دهد را بشناسید و بطور هفتگی برای انجام آن برنامه بریزید.

به یک متخصص مراجعه کنید: شاید شما همه راهکارهای بالا را آموخته و به آن‌ها عمل کنید، اما باز هم زیاد دچار تشویش و اضطراب شوید. در این صورت بهتر است با یک روانشناس مشورت کنید. روانشناس، آنچه را که باعث اضطراب شما می شود یا چیزهایی را که نمی گذارند استرس خود را کنترل کنید، شناسایی کرده و به شما در حل آن‌ها کمک می‌کند. گاهی هم اضطراب به واسطۀ عواملی ایجاد می‌شود که لازم است برای درمان آن‌ها از دارو استفاده کنید. در این صورت روانشناس یا پزشک، شما را به یک روانپزشک معرفی خواهند کرد. برای کمک گرفتن از یک روانشناس یا روانپزشک، می‌توانید به مکسا مراجعه کنید.

تعیین اهدافی که بتوانید طی 3 الی 6 ماه آینده به آن‌ها دست پیدا کنید، یک ابزار موثر برای مراقبت کردن از خودتان است. برای نمونه به این اهداف توجه کنید:

• کمک گرفتن از یک نفر برای انجام بعضی کارها مثل آشپزی، حمام کردنِ بیمار یا خرید‌‌های بیرونِ خانه؛
• انجام کارهایی که به آدم احساس نشاط می دهند؛
• خواندن یک کتاب مورد علاقه؛
• برگزار کردن یک مهمانی کوچک خانوادگی یا دوستانه؛

البته معمولاً رسیدن به چند هدف کار بسیار سختی است. حتی گاهی ممکن است یک هدفِ تنها به سادگی قابل رسیدن نباشد. بنابراین اهداف خود را به چند مرحله تقسیم کنید و در هر مرحله فقط برای رسیدن به یک قسمت از یک هدف تلاش کنید.

یک ابزار مهم در مراقبت، یافتن راه حل مناسب در موقعیت های دشوار است. اینکه وقتی با شرایطی سخت مواجه می شوید، در مقابل آن به دنبال راه حل بگردید، هم می تواند شرایط را تغییر دهد و هم می تواند اعتماد به نفس شما را افزایش دهد. به طور کلی، یافتن راه حل برای یک مشکل، دارای مراحل زیر است:

1. اول مسأله را بشناسید. شاید مشکل اصلی از چیزی که در لحظۀ اول به نظر می‌آید، متفاوت باشد. مثلاً شاید مشکل این باشد که شما احساس خستگی خیلی زیادی می‌کنید. در عین حال شما فکر می‌کنید کسی بهتر از شما نمی‌تواند از پدرتان مراقبت کند. بنابراین مشکل اصلی چیز دیگری است: این‌که شما فکر می‌کنید باید خودتان همه کار را انجام دهید.
2. همۀ راهکار‌های ممکن را بنویسید. راهکار‌هایی که ممکن است از دید افراد مختلفی درست به نظر بیایند.
3. یکی از راه حل‌های لیست را انتخاب کنید و آن‌را امتحان کنید.
4. نتیجه را ارزیابی کنید. از خودتان بپرسید چقدر خوب نتیجه گرفته‌اید. اگر نتیجه رضایت بخش نیست، مشکل از راهکار پیشنهادی بوده یا ضعف در اجرای آن. به همین زودی راهکارتان را کنار نگذارید. به دنبال بهینه کردن آن باشید.
5. اگر واقعا از راهکار قبلی به نتیجه نرسیدید، یک راهکار دیگر را از لیست انتخاب و اجرا کنید.
6. اگر راهکارهای خودتان تمام شد، از دوستان، خانواده و حتی متخصصینی که در زمینۀ مشکل شما تبحر دارند، راهکار بخواهید و پیشنهاد‌های آن‌ها را اجرا کنید.
7. اگر همچنان مسأله حل نشده، ممکن است مشکل واقعاً حل شدنی نباشد. شاید بهتر باشد در آینده مجدداً برای حل آن تلاش کنید. اما فعلاً آن‌را بپذیرید و با آن کنار بیایید.

توجه کنید که بسیاری از ما، همیشه از مرحلۀ اول به مرحلۀ آخر می‌رویم بدون این‌که تلاشی برای حل مشکل به کار ببندیم. این کار باعث ایجاد احساس شکست و عجز در ما خواهد شد. همیشه سعی کنید در تهیۀ راه حل‌ها، نقطه نظرات مختلف را بررسی کنید. به سنت‌ها و باورهای ذهنی‌تان پایبند نمانید و دیگران را به یاری بطلبید.

یکی از سد های بزرگ در راه مراقبت از خود، ناتوانی در برقراری ارتباط‌ های مفید و سازنده یا دیگران است. در حالی که بسیاری از مراقبین به دلایل گوناگون از برقراری ارتباط با دیگران یا در خواست کمک از آن‌ها خودداری می‌کنند، عده‌ای نیز در برقراری روابط سازنده دچار مشکل هستند تا جایی که هر تلاش آن‌ها برای تعامل با دیگران به تنش می‌انجامد. در عین حال، برقراری ارتباط سازنده با دیگران، یکی از حقوق و حتی وظایف هر مراقبِ بیمار است. در ادامه به چند نکتۀ ساده که می‌تواند برای برقراری یک رابطه سازنده کمک کند، اشاره می‌شود.

• در صحبت کردن با طرف مقابل، خودتان را به عنوان فاعل جملات قرار دهید، نه طرف مقابل را. مثلاً به جای این‌که بگویید: «تو من را عصبانی می کنی»، بگویید: «من عصبانی هستم». با این روش، به جای اتهام زدن به دیگران و این‌که آن‌ها را به دفاع از خود مجبور کنید، ایشان را به انجام یک بحث منطقی دعوت کرده‌اید.
• به حقوق و احساسات دیگران احترام بگذارید. هرگز جملاتی را به کار نبرید که با حقوق طرف مقابل در تعارض باشند یا به احساسات او آسیب بزنند. باید حق دیگران را برای این‌که عقاید و احساسات خودشان را بروز دهند، به رسمیت بشناسید.
• واضح و شفاف سخن بگویید. با طرف مقابلتان مستقیم صحبت کنید. از استعارات، کنایه ها، در پرده و سربسته حرف زدن و حتی ضرب‌المثل‌ها دوری کنید. بگذارید طرفتان دقیقاً متوجه شود شما چه منظوری دارید و از او چه می خواهید. زندگی با آنچه که در سریال‌های تلوزیونی نشان داده می‌شود متفاوت است. وقتی در عین احترام و ادب، کاملاً شفاف با دیگران صحبت کنید، به آن‌ها این حق را داده‌اید که با شما مخالفت کنند و در مورد نظرات شما و خودشان بحث منطقی داشته باشند. حتی از طرف مقابل‌تان هم بخواهید که رُک و شفاف حرف بزند. در این حالت، احتمال رسیدن به فهم و توافق دو طرفه بسیار بیشتر خواهد بود.
• شنوندۀ خوبی باشید. همیشه برای نقطه نظرات فرد مقابل، همان ارزشی را قائل شوید که دوست دارید او برای نظرات شما قائل شود.

تا به‌حال چقدر پیش آمده که کسی به شما پیشنهاد کمک بدهد اما شما گفته باشید: «نه، خیلی ممنون، فعلاً مشکلی نیست.» ؟ بسیاری از مراقبین، نمی دانند چطور باید از خیر خواهی دیگران سود ببرند و برای کمک گرفتن از دیگران خجالت می‌کشند. مطمئناً شما نمی‌خواهید باری را بر آن‌ها تحمیل کنید یا نمی‌خواهید آن‌ها فکر کنند شما توانایی مراقبت از یک بیمار را نداشته‌اید. اما شما باید از کمک دیگران استفاده کنید.

برای شروع، در ذهن خودتان، یک لیست از کارهایی بسازید که دیگران می‌توانند با انجام آن‌ها به شما کمک کنند. مثلاً شاید کسی بتواند هفته‌ای یکبار در حمام کردن بیمار به شما کمک کند. شاید همسایۀ شما بتواند هر روز وقتی به خرید می‌رود، چند قلم از کالا‌هایی که شما لازم دارید را هم تهیه کند. شاید یکی از اقوام دور شما که در بانک کار می‌کند بتواند کارهای بانکی‌تان را انجام دهد. وقتی کار را به قسمت‌های ساده‌تری تقسیم کنید، انجام آن برای دیگران هم آسان تر می‌شود. بسیاری از آن‌ها واقعاً دوست دارند که کمک کنند؛ اما این شما هستید که تعیین می‌کنید که چگونه می‌توانند کمک کنند. قبل از این‌که فشار کار بر روی شما زیاد شود از دیگران کمک بخواهید. فراموش نکنید که درخواست کمک از دیگران نشان دهندۀ توانایی و قدرت شماست.

البته کمک گرفتن از دیگران هم راه و رسمی دارد که اینجا خیلی خلاصه به قسمتی از آن اشاره می‌کنیم:

• علایق افراد را بشناسید و وظایفی در جهت علایق‌شان را به آن‌ها پیشنهاد بدهید. مثلاً ممکن است کسی آشپزی را دوست داشته باشد اما علاقه‌ای به ایستادن در صف نان نداشته باشد.
• از این‌که دائم از یک نفر کمک بگیرید خودداری کنید. اینطوری شاید فشار کار، او را خسته یا از ادامه همکاری منصرف کند. از ناتوانی افراد در «نه» گفتن، سوء استفاده نکنید.
• در خواست خود را در زمانی مناسب مطرح کنید. طرح درخواست کمک از کسی که خسته، ناراحت، عصبانی و… است کار عاقلانه‌ای نیست.
• لیست کارهایی که فکر می‌کنید دیگران می‌توانند انجام دهند را تهیه کنید و آن‌را به کسی که می‌خواهید از او کمک بگیرید نشان دهید و از او بخواهید خودش انتخاب کند که در چه کاری و به چه میزان می‌تواند به شما کمک کند.
• آمادگی رد شدن درخواست‌تان را داشته باشید. شاید وقتی کسی بگوید که نمی‌تواند به شما کمک کند، ناراحت شوید اما اگر کسی از روی رودربایستی (یا خجالت یا اصرار بیش از حد) حاضر به همکاری شود، در دراز مدت، آسیب بیشتری به رابطه‌تان وارد خواهد شد. در مواجهه با چنین موقعیت‌هایی، با اعتماد به نفس به طرفتان بگویید که اگر نظرش عوض شد، به شما خبر دهد. حواستان باشد که آن شخص فقط یک درخواست ساده را رد کرده است نه خود شما را. به علاوه اجازه ندهید که چنین چیزی شما را از کمک گرفتن از سایرین هم باز دارد.
• هیچوقت از موضع پایین یا موضع بالا حرف نزنید. درخواست خود را با اعتماد به نفس کامل و در عین حال محترمانه مطرح کنید. سعی نکنید خود را نزد کسی که از او کمک می خواهید کوچک کنید. از طرف دیگر توجه داشته باشید که این یک درخواست است، نه یک دستور.

گاهی مراقبت از یک بیمار آن‌قدر وقت‌ ما را می‌گیرد که فراموش می‌کنیم خودمان هم بدنی داریم که اگر از آن مراقبت نکنیم، ضعیف و بیمار خواهد شد. مراقبت از بیمار، از طرفی نیازمند سلامت جسمی، توان بدنی، انرژی و از طرف دیگر نیازمند تمرکز، حوصله و آرامش است. برای حفظ و بهبود سلامتی جسمی و روحی آن لازم است اصول ساده‌ای را رعایت کنید که در این‌جا به بعضی از آنها اشاره می شود:

• تغذیه: اهمیت بسیار زیاد تغذیه در حفظ سلامت جسمی و روانی، بر کسی پوشیده نیست. اما کار سنگین مراقبت از بیمار ممکن است شما را به خوردن وعده‌های غذایی کمتر با حجم بیشتر سوق دهد. همچنین مراقبین تمایل بیشتری به مصرف غذاهای آماده نشان می‌دهند. مهم‌ترین نکته در تغذیه، داشتن برنامه است. بهتر است که غذای خود را در وعده‌های بیشتر با حجم کمتر تقسیم کنید. این کار از پرخوری پس از یک بازۀ گرسنگی جلوگیری می کند و به شما اجازه می دهد کنترل بهتری بر نوع غذایی که مصرف می‌کنید داشته باشید. در برنامه غذایی خود، انواع مواد غذایی را بگنجانید و البته سعی کنید مصرف چربی و قند‌های ساده را به حداقل برسانید. از قبل برای زمان‌هایی که مشغلۀ خیلی زیادی دارید، غذا تهیه کنید تا مجبور نشوید گرسنه بمانید یا غذای آماده و فست فود بخورید. همچنین دقت کنید که چیزهایی که می‌نوشید هم به اندازه آنچه می‌خورید اهمیت دارند. سعی کنید با دیگران غذا بخورید. این کار باعث می شود وعده‌های غذایی منظم‌تری داشته باشید و با حوصله غذا بخورید. می‌توانید از آن‌ها بخواهید در بهبود عادات غذایی به شما کمک کنند. به علاوه، در میان مشغله‌های مراقبت، این‌کار می تواند لذتِ بودن در کنار خانواده و دوستان را برای شما فراهم کند. اگر از بیماری‌های مربوط به تغذیه (مانند بیماری‌های گوارشی، عصبی ، متابولیک، کبدی و مانند آن) رنج می‌برید، برای درمان آن اقدام کنید. علاوه بر این‌ها، می‌توانید برای انجام مشاورۀ تغذیه به مکسا مراجعه کنید.
• فعالیت بدنی: شاید فکر کنید که هیچ زمانی برای ورزش کردن ندارید. یا اینکه سن شما برای ورزش کردن زیاد شده است. یا حتی نگران آسیب دیدن خود باشید. اما قرار نیست برای شرکت در المپیک پیشِ رو آماده شوید. انجام 20 دقیقه ورزش سبُک تا متوسط، برای حداقل 3 روز در هفته به شما کمک خواهد کرد تا استقامت، قدرت و انعطاف بدنی خود را افزایش دهید. این فعالیت بدنی می‌تواند راه رفتن، دوچرخه سواری، شنا، یا حتی کارهایی روزمره مانند جارو زدن و باغبانی باشد. فعالیت بدنی منظم باعث خواب بهتر، کاهش فشار و استرس عصبی، تنظیم هورمون ها و افزایش انرژی و تمرکز می‌شود. اگر نمی‌توانید زمانی را برای ورزش اختصاص دهید، آن‌را در زمان‌هایی کوتاه‌تر ولی با دفعات بیشتر انجام دهید. به دنبال فعالیت‌هایی بگردید که آن‌ها را دوست دارید و اگر بیمار می تواند و علاقه دارد، او را هم در فعالیت خودتان سهیم کنید.
• خواب مناسب: خوب خوابیدن تأثیر پر رنگی در کیفیت زندگی شما و در نتیجه کیفیت مراقبتی که ارائه می‌دهید دارد. اما کسانی که از یک بیمار مراقبت می کنند، ممکن است از مشکلاتی مانند خواب ناکافی، بی‌خوابی، از خواب پریدن‌های پیاپی و خواب آلودگی در طول روز رنج ببرند. منشاء این مشکلات ممکن است به هم ریختن برنامه زندگی، وجود نگرانی و مشغله فکری زیاد، نبودن کمک برای مراقبت در طول شب یا استمرار نیاز بیمار به مراقبت در طول شب باشد. بهتر است هر علامت یا مشکلی که باعث نگرانی شما در خصوص بیمار در طول شب می‌شود (مانند تغییرات وضع تنفس، درد، از خواب پریدن و…) را با تیم پزشکی او مطرح کنید. در اکثر موارد، تیم پزشکی برای این قبیل مشکلات راه حلی دارد. سعی کنید برای مراقبت در شب از دیگران کمک بگیرید. همچنین، تا جای ممکن، برای خواب خود برنامه منظمی داشته باشید و هر روز در ساعت معینی به رختخواب بروید. اگر ممکن است در اتاقی جدا از بیمار بخوابید. محل مناسب برای خواب باید کاملاً تاریک، اندکی سرد و تا حد امکان ساکت باشد. از رختخواب برای کار های دیگر مثل کتاب خواندن، غذا خوردن و تلویزیون دیدن استفاده نکنید. از مصرف مواد غذایی کافئین دار (چای، قهوه، نوشابه، کاکائو، شکلات)، دخانیات و الکل خودداری کنید. شب پرخوری نکنید و اگر می‌توانید، شام را چند ساعت قبل از خواب میل کنید. در طول روز، هر زمان که توانستید، کمی چرت بزنید اما در هنگام بعد از ظهر و عصر نخوابید، مگر این‌که قرار باشد در طول شب بیدار بمانید. سعی کنید قبل از این‌که زمان خواب فرا برسد به نگرانی‌ها و کارهایی که باید انجام دهید فکر کنید و حتی یک لیست کوچک از آن‌ها بنویسید تا در زمان خواب این‌طور افکار، شما را از استراحت باز ندارند. قبل از خواب، کاری را انجام دهید که شما را آرام می‌کند. مثلاً تماشای یک برنامه تلویزیونی، خواندن دعا، حرف زدن با یک نفر، خواندن چند صفحه کتاب، یا دوش گرفتن. وقتی احساس خواب آلودگی کردید، صبر نکنید تا ساعت خواب‌تان فرابرسد؛ به رختواب بروید. می‌توانید هر گونه اختلال خواب یا مشکلاتی که باعث به هم ریختن خواب شما یا بیمار می شود را با یک پزشک یا روانشناس در مکسا درمیان بگذارید.
• مراقبت پزشکی مداوم: به عنوان یک مراقب، در درجۀ اول باید پیشگیری از بیماری‌ها را در دستور کار خود قرار دهید. بیماری‌های روحی، افسردگی، بیماری‌های مربوط به تغذیه و گوارش، اختلالات خواب، کمر درد و ناراحتی های مفصلی از شایع‌ترین بیماری‌هایی هستند که مراقبین آن‌ها را تجربه می‌کنند. پس در مورد پیشگیری از آن‌ها اطلاع کسب کنید. از طرف دیگر، بسیاری از مراقبین، به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، مشکلات قلبی، تنفسی، فشار خون، آرتروز و غیره مبتلا هستند که باید همزمان با مراقبت از بیمار، مراقبت‌های اختصاصی مربوط به خود را هم پیگیری کنند. شاید انجام این کار کمی سخت به نظر برسد اما همیشه در نظر داشته باشید که احتمال پیشرفت و وخیم شدن بیماری، وقتی به عنوان یک مراقب فعالیت می‌کنید بسیار بیشتر است.  مراقب علائم بیماری در بدن خود باشید و در صورت مشاهده علامت‌های بیماری، به پزشک مراجعه کنید تا ضمن تشخیص بیماری، هرچه زودتر درمان آن را شروع کنید. بطور منظم آزمایشات و چکاپ‌های لازم را انجام دهید تا از سلامت خود مطمئن شوید و در صورت بروز بیماری، آن‌ها را خیلی زود شناسایی و درمان کنید. اگر باید همراه با بیمار به مطب دکتر، درمانگاه یا بیمارستان مراجعه کنید، از این فرصت برای طرح مسائل پزشکی مربوط به خودتان هم استفاده کنید. مکسا هم با ارائه خدمات مشاوره تندرستی و کلاس‌های آموزش پیشگیری، آماده است به شما کمک کند تا ضمن دریافت آموزش‌های لازم، از یک مراقبت پزشکی مناسب بهره ببرید.

یکی از قابلیت‌های مهم، توانایی تشخیص این است که چه زمانی احساسات‌تان شما را کنترل می کنند (به جای این‌که شما آن‌ها را کنترل کنید). احساسات ما، پیام‌هایی دارند که باید به آن‌ها توجه کنیم. شاید گاهی ناراحت کننده و درد‌آور باشند، اما ابزاری هستند برای آن‌که بفهمیم چه چیزی در درون‌مان می‌گذرد.  حتی چیزهایی مثل احساس گناه، احساس خشم، یا احساس این‌که سرنوشت و تقدیر شما غیر منصفانه بوده است هم پیام‌های مهمی دارند. پس به آن‌ها توجه کنید و تدبیر درست را اتخاذ کنید.

مثلاً ممکن است از انجام کارهایی که همیشه دوستشان داشته‌اید، لذت نبرید؛ چرا که احساس درد و غمی تلخ بر همه خوشی‌ها و لذت‌هایتان سایه انداخته است . اگر چنین احساسی دارید، باید همین الآن به دنبال درمان افسردگی باشید – خصوصاً اگر افکاری مانند خودکشی در سر دارید. گام اول، صحبت کردن با یک پزشک است.

مراقبت از بیمار با احساسات زیادی همراه هستند که ممکن است بعضی‌شان خوب و لذت بخش و برخی دیگر سخت و تلخ باشند. اما ممکن است به دلایل زیر، یا بسیاری دلایل دیگر، احساسات ناراحت کننده در شما بیشتر شوند:

• شاید لازم است در شیوه و شرایط مراقبت‌تان از بیمار تجدید نظر کنید؛
• شاید استرس شما خیلی زیاد شده است؛
• شاید شما به کمک احتیاج دارید و باید از دیگران کمک بخواهید؛
• شاید شما سوگوار هستید.

اگر فکر می‌کنید برای حل این دست مشکلات یا شناسایی و کنترل احساسات خود، نیاز به کمک یا مشاوره دارید، می‌توانید با پزشکان و روانشناس‌های مکسا، قرار ملاقاتی ترتیب دهید.

بر اساس www.caregiver.org