سرطان روده بزرگ چیست؟

سرطان روده‌ی بزرگ، ی سرطانی است که در روده بزرگ و راست‌روده ایجاد می‌شود و بسته به نقطه‌ی شروع آن، به دو گروه سرطان‌های روده بزرگ و سرطان راست‌روده تقسیم می‌شود. با این حال از آنجا که سرطان روده‌ی بزرگ و سرطان راست‌روده، ویژگی‌های مشترک زیادی دارند، معمولاً با هم در یک گروه قرار می‌گیرند.

شروع سرطان هنگامی است که تقسیم سلول‌ها در بدن، از کنترل خارج شود. تقریباً هر سلولی ممکن است به یک سلول سرطانی تبدیل شده، در مناطق دیگر بدن نیز گسترش یابد.

سرطان روده بزرگ چگونه شروع می‌شود؟

پولیپ در روده بزرگ یا راست‌روده

اغلب سرطان‌های روده بزرگ از رشد و تجمع سلول‌های پوشاننده‌ی لایه داخلی روده بزرگ یا راست‌روده ایجاد می‌شود. این تجمع‌های سلولی را پولیپ می‌نامیم.

بعضی از انواع پولیپ‌ها، می‌توانند پس از مدت زمانی طولانی (معمولاً پس از سال‌ها) به سرطان تبدیل شوند. اما همه‌ی پولیپ‌ها به سرطان تبدیل نشده و تبدیل یک پولیپ به سرطان، به نوع آن بستگی دارد.  دو نوع اصلی پولیپ عبارتند از:

• پولیپ‌های آدنوماتوز (آدنوم‌ها): این نوع پولیپ‌ها گاهی به سرطان تبدیل شده، به همین دلیل آدنوم‌ها یک وضعیت پیش سرطانی نامیده می‌شوند.
• پولیپ‌های هایپرپلاستیک و پولیپ‌های التهابی: این پولیپ‌ها شایع‌تر بوده، با این حال عموماً پیش سرطانی نیستند.

عواملی که می‌توانند باعث تبدیل یک پولیپ به پولیپ سرطانی یا افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ شوند شامل موارد زیر است:

1. پولیپ بزرگتر از 1 سانتی‌متر
2. وجود بیش از دو پولیپ
3. وقتی در پولیپی که با جراحی برداشته شده، دیسپلازی دیده شود. دیسپلازی یکی دیگر از وضعیت‌های پیش سرطانی بوده و به این معناست که در ناحیه‌ای که در آن پولیپ وجود دارد، یا همان جداره‌ی روده و راست‌روده، سلول‌های غیرطبیعی یا ناهنجار دیده می‌شود؛ اما این سلول‌ها دقیقاً سرطانی نیستند.

چگونه سرطان روده و راست‌روده گسترش پیدا می‌کند؟

اگر سلول‌های سرطان در پولیپ به وجود بیایند، در طول زمان می‌توانند در دیواره‌ی روده و یا راست‌روده نفوذ کنند. دیواره‌ی روده و راست‌روده از چند لایه تشکیل شده است. سرطان روده یا راست‌روده از سطحی‌ترین لایه (موکوز) شروع  و می‌تواند به سمت لایه‌های عمیق‌تر رشد کرده و حتی همه‌ی لایه‌ها را فرا بگیرد.

وقتی سلول‌های سرطانی وارد دیواره‌ی روده یا راست‌روده شوند، می‌توانند وارد رگ‌های خونی یا لنفاوی شده، از آنجا به گره‌های لنفاوی نزدیک و یا اندام‌های دورتر بدن بروند.

مرحله‌ی (میزان گسترش) سرطان روده یا راست‌روده؛ به میزان نفوذ توده در لایه‌ها و گسترش آن به اندام‌های دیگر بستگی دارد.

سرطان روده بزرگ کجا رشد می‌کند؟

 برای  آگاهی بهتر از داستان سرطان روده، لازم است که با قسمت‌های مختلف روده آشنا شوید.

بیشتر روده بزرگ از کولون که یک لوله عضلانی به طول تقریباً 5/1  متر بوده، تشکیل شده است. بخش‌های مختلف کولون بر اساس جهت حرکت غذا در آن نامگذاری شده‌اند.

• اولین قسمت کولون، بالارونده نامیده می‌شود. این قسمت با کیسه‌ای به نام سکوم شروع شده، جایی که غذا از روده کوچک وارد می‌شود. این بخش از سمت راست شکم به طرف بالا امتداد می‌یابد.
• دومین قسمت، روده عرضی نامیده می‌شود و از سمت راست به طرف چپ شکم می‌رود.
• سومین قسمت، به خاطر این که از سمت چپ بدن به طرف پایین رفته، روده بزرگ پایین رونده نام دارد.
• بخش چهارم، به دلیل شکل “S” مانند آن، سیگموئید نامیده می‌شود. سیگموئید به راست‌روده متصل بوده، که در آخر به مقعد منتهی می‌شود.

کولون بالارونده و عرضی با یکدیگر بخش پروگزیمال (به معنی نزدیک یا ابتدایی) و روده پایین رونده و سیگمویید، بخش دیستال (به معنی دور یا انتهایی) نامیده می‌شوند.

کار کولون و راست‌روده چیست؟

روده بزرگ، آب و نمک باقی‌مانده در مواد غذایی را جذب می‌کند. مواد اضافه و غیر قابل جذبی که پس از عبور از روده بزرگ باقی مانده، وارد 12 سانتی‌متر انتهایی روده بزرگ (راست‌روده) می‌شوند. مواد زاید تا زمانی که توسط مقعد به بیرون دفع گردند، در راست‌روده نگهداری می‌شوند. ماهیچه‌های حلقوی اطراف مقعد از بیرون آمدن مدفوع تا زمانی که توسط حرکت آرام روده خارج شوند، جلوگیری می‌کند.

انواع سرطان‌های کولون و راست‌روده

آدنوکارسینومها حدود 96% از سرطان‌های روده‌ی بزرگ را تشکیل می‌دهند. این نوع سرطان از سلول‌هایی شروع می‌شود که برای روان شدن روده‌ی بزرگ و راست‌روده، مخاط ترشح می‌کنند. منظور پزشکان هنگامی که در مورد سرطان روده‌ی بزرگ صحبت می‌کنند، تقریباً همیشه این نوع از سرطان است. آدنوکارسینوم، خود به انواع دیگری تقسیم شده، که برخی از آنها مثل سیگنت رینگ و موسینوس، ممکن است روند درمانی سخت‌تری داشته باشند.

انواع دیگری از تومورهای روده‌ی بزرگ نیز وجود داشته، که شیوع بسیار کمتری در مقایسه با آدنوکارسینوم دارند. این تومورها شامل موارد زیر هستند:

تومورهای کارسینویید: این دسته از تومورها از سلولهای خاص هورمون‌ساز در روده شروع می‌شوند.

تومورهای استرومال دستگاه گوارش (GIST): از سلولهای ویژه‌ای در دیواره روده‌ی بزرگ به نام سلول‌های زمینه‌ای کاخال شروع می‌شود. برخی از آنها سرطانی نیستند (در اصطلاح خوش‌خیم هستند). این تومورها ممکن است در هر نقطه از دستگاه گوارش یافت شوند، اما در روده‌ی بزرگ شایع نیستند.

لنفومها: سرطان سلول‌های سیستم ایمنی هستند. آنها عمدتاً در گره‌های لنفاوی شروع شده، اما ممکن است از کولون، راست‌روده و یا اعضای دیگر نیز شروع شوند.

سارکومها: ممکن است از رگ‌های خونی، لایه‌های عضلانی و یا سایر بافت‌های پیوندی دیواره روده‌ی بزرگ روده و راست‌روده شروع شوند. سارکومای روده بزرگ یک بیماری نادر است.