شنیدن اینکه به بیماری سرطان مبتلا شده‌اید، خبری تکان‌دهنده است، اما شما تنها نیستید. تحقیقات نشان می دهد که در ایران، از هر 4 نفر، یک نفر بالاخره روزی در طول زندگی خود با این خبر مواجه خواهد شد.*[منبع1] البته امروزه بسیاری از کسانی که به سرطان دچار می شوند، بهبود می‌یابند یا با وجود سرطان، برای سال‌های سال زندگی می‌کنند.** [منبع2]
اما حالا باید چه کار کنید؟
ما در اینجا سعی می‌کنیم شما را در مورد آنچه اتفاق خواهد افتاد و آنچه باید انجام دهید، آگاه کنیم.
به احساسات‌تان فرصت بروز دهید
اجازه دهید که احساسات‌تان، همانطور که واقعاً هستند، بروز کنند. سعی نکنید با آنها مقابله کنید یا پنهان‌شان کنید. ناراحت بودن، عصبانی بودن، سردرگم شدن و حتی احساس نا‌امیدی در این شرایط کاملاً طبیعی است. بنابراین با خودتان راحت باشید و هر آنچه که به شما کمک می‌کند تا احساس‌تان بهتر شود را انجام دهید. کارهایی مانند گریه کردن، فریاد زدن، صحبت کردن با عزیزان‌تان، یا هر کار دیگر. بطور طبیعی، مدتی طول می‌کشد تا حس امیدواری و اعتماد بنفس در شما شکل بگیرد. به محض اینکه درمان بیماری را آغاز کنید، بسیاری از این احساسات منفی خودبه‌خود از بین می‌روند یا کم‌رنگ‌تر می‌شوند.
برای اینکه بتوانید با این احساسات کنار بیایید، شاید انجام کارهایی مثل موارد زیر کمک‌تان کند:
· دعا کردن، حرف زدن با خدا یا قرآن خواندن
· انجام کارهای هنری مانند نقاشی کشیدن، هنر‌‌های دستی، شعر خواندن، نواختن یا حتی گوش دادن به موسیقی
· انجام فعالیتهای ورزشی، به ویژه ورزش‌‌های آرامش بخش مثل یوگا و شنا
· برقراری ارتباط با دوستان و آشنایان و کسانی که دوست‌شان دارید و در میان گذاشتن شرایط و احساسات‌تان با آنها
· نوشتن خاطرات روزانه، احساسات، نوشتن برای یک مجله، روزنامه یا سایت یا حتی نوشتن در صفحۀ شخصی اینستاگرام
علاوه بر این‌ها، شما می‌توانید با مراجعه به مکسا و تشکیل پرونده، از کمک و حمایت‌‌های روانشناسی، روانپزشکی و مددکاری اجتماعی استفاده کنید.
کمک بگیرید!
یکی از اولین کارهایی که باید انجام دهید، این است که برای خود به دنبال یک شبکۀ حمایتی از اطرافیان‌تان تشکیل دهید. شبکه‌ای شامل یک تیم درمانی و حامیان اجتماعی که به شما کمک می‌کند سلامت جسمی، روانی و اجتماعی خود را بدست آورید و حفظ کنید. علاوه بر این، خانوادۀ شما، گروه دوستان‌تان، یا حتی یک همسایه یا همکار مهربان، بخش دیگر شبکۀ حمایتی شما را تشکیل می‌دهند. هرگز از اینکه از دیگران کمک بخواهید خجالت نکشید. بسیاری از اطرافیان شما، خودشان دوست دارند به شما کمک کنند و از اینکه بدانند چه کمکی از دست‌شان بر می‌آید حقیقتاٌ خوشحال خواهند شد.
اگر احساسات منفی شما (مثل دل‌شکستگی، افسردگی و تنهایی) به مرور زمان افزایش یافت، آن را با پزشک خود مطرح کنید و از او بخواهید شما را به روانشناس یا مشاور ارجاع دهد.
همچنین برای مشاوره با روانشناسان و مشاوران متخصص در زمینۀ روانشناسی سرطان می‌توانید به مکسا مراجعه کنید.
جزئیات نوع بیماری و گزینه‌‌های درمان خود را بشناسید
مناسب‌ترین منبع برای بدست آوردن چنین اطلاعاتی پزشک‌تان است؛ اطلاعاتی مانند نوع و محل تومور، ابعاد تومور و میزان گسترش آن در بدن، میزان تهاجمی بودن آن و اینکه تاکنون پخش شد یا نه. همچنین از پزشک خود بخواهید با شما در مورد روش‌‌های درمانی که می‌تواند برای بیماری شما استفاده شود، احتمال موفقیت هر کدام از روش‌‌ها و عوارض جانبی احتمالی آنها با شما حرف بزند.
پس از کسب اطلاع از جزئیات بیماری و راه‌‌های درمانی آن، برای بدست آوردن شناخت بیشتر نسبت به بیماری خود، می‌توانید از اینترنت کمک بگیرید. با این‌حال سایت‌‌های فارسی زبان کمی وجود دارند که اطلاعات علمی و قابل اعتمادی به شما ارائه دهند. بنابراین اگر با زبان انگلیسی آشنایی دارید، به جستجو در اطلاعات مراکز معتبر و مقالات انگلیسی زبان بپردازید. هرگز به اطلاعات منتشر شده در شبکه‌‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و تلگرام اعتماد نکنید. همچنین تالار‌‌های گفتگوی غیرتخصصی، سایت‌‌های پر از تبلیغات و حتی سایت‌‌های خبری نیز منابع خوبی برای بدست آوردن اطلاعات مورد نیاز شما نیستند.
مراقب باشید آمار مربوط به سرطان‌‌ها یا گفته‌‌های دیگران، شما را به اشتباه نیندازد. روند بیماری، نوع درمان و میزان پاسخ‌دهی به درمان، از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است و به عوامل خیلی زیادی بستگی دارد. بنابراین حتی آمار مربوط به سرطانی که شما به آن مبتلا شده‌اید، یا تجربۀ دیگران از مواجهه با این نوع سرطان، لزوماً با آنچه شما تجربه خواهید کرد، منطبق نیست.
آگاهانه تصمیم بگیرید
از پزشک‌تان بخواهید اگر امکان انتخاب از میان چند گزینۀ درمانی وجود دارد، آنها را به شما معرفی کرده و هریک را توضیح دهد. برای آغاز درمان عجله نکنید. به دنبال یک پزشک خوب و حاذق بگردید. پزشکی که تجربۀ خوبی در درمان سرطان‌‌های مشابه بیماری شما داشته باشد و نرخ موفقیت بالاتری نسبت به دیگر همکاران خود داشته باشد. در عین حال باید مراقب باشید که در این موقعیت حساس، وقت‌تان را تلف نکنید.
پزشکی را انتخاب کنید که خوش اخلاق باشد، برای شما وقت کافی بگذارد، به شما اطلاعات بدهد و خودتان را هم در روند درمان دخیل کند. درمان سرطان فرآیندی زمان‌بر و پر استرس است؛ بنابراین لازم است پزشک‌تان بتواند در شرایط مختلف، علاوه بر درمان، به آرامش شما نیز کمک کند.
بهتر است پس از دریافت اولین نظریۀ پزشکی (درباره تشخیص یا انتخاب درمان)، به دنبال تأیید آن از سوی یک پزشک دیگر هم بروید تا از صحت تشخیص و شیوۀ درمانی انتخاب شده و انطباق نظر متخصصان با هم اطمینان یابید. با این حال وسواس به خرج ندهید. وقتی نظر 2 پزشک متخصص بر هم منطبق است، لازم نیست به پزشکان متعدد مراجعه کنید.
مدافع خودتان باشید. اگر چیزی از نظر شما نابهجا، غیر‌منطقی یا پیچیده به نظر می‌رسد، از دکتر بخواهید اطلاعاتی واضح و شفاف به شما دهد.
با یک همراه به مطب یا بیمارستان بروید
از آنجا که در هر جلسۀ ویزیت، اطلاعات و دستور‌العمل‌‌های زیادی به شما داده می‌شود، لازم است یک نفر دیگر را هم همراه خود ببرید تا در به خاطر سپردن اطلاعات، نوشتن نکات مهم و حمایت از شما کمک کند. به علاوه حضور یک فرد دیگر باعث می‌شود کمتر احساس تنهایی کنید.
روابط اجتماعی‌تان را حفظ کنید و گسترش دهید
برای این که بتوانید سرطان را شکست دهید، لازم است قوی بمانید. بنابراین علاوه بر سلامت جسمی، لازم است سلامت روانی و اجتماعی خود را نیز حفظ کنید. پس اجازه ندهید بیماری باعث گوشه‌گیر شدن‌تان شود. شاید خانواده و دوستان، گاهی، با پرسیدن سوالات زیاد یا دادن نظرات نابهجا باعث ناراحتی یا سردگمی شما شوند، اما از آنجا که آنها شما را دوست دارند، همیشه می‌توانید روی حمایت آنها حساب کنید. با آنها روراست باشید و انتظارات‌تان را به آنها بگویید. به علاوه به آنها بگویید که چقدر دوست‌شان دارید و اینکه کمک‌شان چقدر برایتان مفید است.
اگر برای برقراری با هریک از اطرافیان‌تان – خواه با تیم درمانی یا با خانواده‌تان – دچار مشکل هستید، یک مددکار اجتماعی یا یک روانشناس می‌تواند به بهبود روابط‌‌‌تان کمک کند. اگر به چنین افرادی دسترسی ندارید، ممکن است افراد واسطۀ دیگری بتوانند به اصلاح روابط شما کمک کنند. مددکاران اجتماعی و روانشناسان مکسا نیز آمادۀ تسهیل ارتباط بین شما و اطرافیان‌تان هستند.
علاوه بر حفظ ارتباطات قبلی، خوب است روابط اجتماعی جدیدی نیز برقرار کنید. افرادی که شرایطی مانند شما را قبلاً تجربه کرده‌اند یا هم اکنون با آن روبرو هستند، می‌توانند گزینه‌‌های خوبی باشند. برنامه‌‌های گروه درمانی این فرصت را در اختیار شما قرار می‌دهد که با بیمارانی با شرایط نسبتاً مشابه به شرایط خودتان، زیر نظر یک روانشناس، ارتباط برقرار کنید.
برنامه‌‌های گروه درمانی مکسا به طور منظم تشکیل می‌شود و به شما اجازه می‌دهد با گروه بیماران مشابه خودتان در طول برنامۀ گروه درمانی آشنا شوید. علاوه بر این، یکی از اهداف اردو‌‌های مکسا نیز کمک به برقراری چنین ارتباطی میان شما، دیگر بیماران و کادر درمانی است.
خوب غذا بخورید و ورزش کنید
برای مبارزه با بیماری، باید جسم خودتان را تقویت کنید. خوردن غذاهای مقوی، بدن شما را تقویت خواهد کرد. شما می‌توانید برای تعیین رژیم غذایی مناسب با شرایط بیماری‌تان، با مشاوران تغذیۀ مکسا مشورت کنید. از طرف دیگر، انجام فعالیتهای بدنی، به بدن شما کمک خواهد کرد با سرطان مقابله کند و به درمان، بهتر پاسخ دهد. لازم نیست یک برنامۀ منظم ورزشی برای خودتان تدوین کنید تنها کافیست هرگاه حوصله داشتید، به اندازه‌ای که برایتان راحت است ورزش کنید. ت
آرام بمانید
کسب آرامش می‌تواند سلامت روح و روان شما را ارتقاء دهد تا با بیماری و درمان آن بهتر کنار بیایید. برای کسب آرامش راه‌‌های مختلفی وجود دارد. دعا کردن، قرآن خواندن، قدم زدن یا انجام یوگا، مثال‌‌هایی از این کار‌‌ها هستند که سطح فشار روانی وارد بر شما را کم می‌کنند. به علاوه شاید صحبت کردن با یک روحانی یا مشاور معنوی بتواند به کسب آرامش و رفع خیلی از اضطراب‌‌های‌تان کمک کند. برای این منظور می‌توانید با مراقبان معنوی مکسا صحبت کنید. علاوه بر این، حمایت عاطفی از سوی نزدیکان و کمک یک روانشناس به سلامت روان شما کمک خواهد کرد. برای مشاوره با روانشناسان کارآزموده در زمینۀ سرطان، می‌توانید به مکسا مراجعه کنید.
مکسا چه‌کاری برای من انجام می‌دهد؟
کار ما در مکسا، مراقبت از شما و خانوادۀ شما در طول این مسیر است. ما خیلی خوب می دانیم که وقتی متوجه شدید سرطان دارید چقدر برایتان سخت بوده. ما از همین لحظه در کنارتان هستیم. فقط کافی است با مکسا تماس بگیرید تا برایتان توضیح بدهیم که چه کمکی از دست ما بر می آید.
در ضمن، همۀ خدمات ما رایگان هستد.
* ریسک ابتلای یک فرد طی 75 سال زندگی برای افراد ایرانی مقیم ایران که در سال 2012 در قید حیات بوده‌اند.
** بر مبنای نرخ بقای 5 سالۀ مبتلایان به 18 نوع سرطان در 71 کشور جهان بین سال های 2000 تا 2014 و بر مبنای نسبت مرگ و میر ناشی از سرطان به نرخ بروز سرطان در ایران.
نوشته شده بر اساس:
Iran Cancer Statistics in 2012 and Projection of Cancer Incidence by 2035, BCCR, 2017; 9(3): 3-22
Global surveillance of trends in cancer survival 2000–14, Lancet 2018; 391: 1023–75
Canadian Cancer society – Newly Diagnosed
Mayo clinic – Cancer diagnosis? Advice for dealing with what comes next
